تحقیقات اخیر موسسات رتبه بندی غرب و تحلیل های منتشر شده در نشریات غربی نشان می دهند بانکداری اسلامی در حال رشد بوده و موسسات مالی اسلامی طبق شریعت به خوبی مسیر بهبود را طی می کنند
جای شگفتی دارد كه بانكداران غربی كه برای قرن‌ها به پدیده‌ای بنام بهره یا «ربا» خو گرفته بودند، بانكداری اسلامی و مالیه اسلامی را با آغوش باز می‌پذیرند و از خلاقیت‌های بانكداران اسلامی، بهره می‌جویند. در نتیجه بانكداری و مالیه اسلامی كه تا چند سال قبل به عنوان یك «وصله ناجور» برای صنعت بانكی و مالی اروپا تلقی می‌شد، امروزه توانسته است خود را به عنوان یك جریان دائمی و مطمئن خدمات‌رسانی مالی برای تمام جهانیان مطرح سازد و اعتماد همگان را به خود جلب نماید.
تقاضای فزاینده در سطح جهان برای خدمات و ابزارهای مالی اسلامی، توسعه صنعت بانکداری اسلامی را تسریع می‌کند. ابزارهای مالی بانکداری اسلامی عمدتاً توسط بانک‌های اسلامی کشورهای عربی خلیج فارس و کشورهای مسلمان شرق آسیا گسترش یافته‌اند اما اکنون توجه کشورهای اسلامی و غیراسلامی را در سرتاسر دنیا به خود جلب نموده‌اند.
برای کسب سهم در این بازار، بانک‌های متعارف کشورهای مسلمان همگام با غول‌های عرصه بانکداری جهان در حال باز کردن پنجره‌های اسلامی در ساختمان‌های قدیمی خود هستند و انگلستان به‌عنوان سرآمد کشورهای غربی در این زمینه، اخیرا اجازه تأسیس نخستین بانک کاملا اسلامی را در این کشور صادر کرد.
در بازارهایی که بازار مالی اسلامی هنوز گسترش نیافته است، بانکها قادر به تأمین تقاضای روزافزون مشتریان برای دریافت خدمات مالی اسلامی نیستند. 
  به گزارش گاردین ، رئیس‌جمهور اندونزی در جلسه افتتاحیه پنجمین مجمع جهانی اقتصاد اسلامی که اسفند ماه سال گذشته  در جاكارتا پایتخت اندونزی  برگزار شد به وضوح بیان کرد که اکنون زمان آن است كه بانك‌های اسلامی به اشاعه تفكر خود در غرب بپردازند.
به نظر وی : موسسات مالی اسلامی به‌شدت موسسات مالی غربی در بحران مالی اخیر لطمه ندیده‌اند، چون روی دارایی‌های سمی سرمایه‌گذاری نكرد‌ه‌اند.
«یودهویونو» در صحبتهای خود در مجمع مذکور بیان کرد: بانك‌هایی كه مطابق با قوانین اسلامی در مورد پرداخت بهره و سهیم شدن در مخاطرات اعتباری اداره می‌شوند از نظر بسیاری از مردم عادلانه‌تر از بانك‌های سنتی به حساب می‌آیند. این بانك‌ها كمتر بر سود تمركز دارند و با جوامعی كه در آنها كار می‌كنند مهربان‌تر هستند.
براساس موارد مطرح در نشست مذکور، تقاضا برای ایجاد موسسات مالی اسلامی سال‌هاست كه در جهان اسلام افزایش یافته و با توجه به اینکه شریعت اسلام پرداخت و دریافت بهره را ممنوع كرده و آن را نوعی قمار می‌داند در نتیجه خطر سرمایه گذاری بین بانك و سپرده‌گذار تقسیم می‌شود و بانك انگیزه بیشتری برای تضمین درست بودن معاملات دارد.
   بر اساس گزارشاتی که در نوامبر 2007 در کنفرانسی در باره سرمایه گذاری و مالیه اسلامی در لندن برگزار شد ، بازار بانكداری اسلامی در آن زمان  حدود 600 میلیارد دلار بود . این بازار موقعیتی فعال و پر انرژی در سطح جهانی دارد و پیش بینی شده تا سال 2012 هر سال 20 درصد رشد را شاهد باشد و این مقدار حداقل دو برابر سریع‌تر از بانكداری رایج در سطوح كلان است.
در کشورهای عربی خلیج فارس و کشورهای مسلمان شرق آسیا، 20 درصد مشتریان، خدمات مالی اسلامی را به خدمات مشابه بانکی غیر اسلامی با ریسک بازدهی یکسان ترجیح می دهند.
در حال حاضر، توجه بانكداران و مدیران موسسات مالی، صندوق های سرمایه گذاری كم خطر و حتی صندوق های بازنشستگی غرب نیز به كانون های مالیه اسلامی از جمله مالزی و خلیج فارس (به ویژه بحرین)، جلب شده است. سهم خدمات بانکی اسلامی در مالزی هم اکنون بالغ بر 12 درصد کل نظام بانکی این کشور است و در 6 کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس نیز بالغ بر 17 درصد کل دارایی های بانکی را خدمات مالی اسلامی تشکیل می دهد . به عقیده بسیاری از كارشناسان امور بانكی و مالی بین المللی، بانكداری و مالیه اسلامی توانسته خود را به عنوان یك «سیستم مالی مقتدر» كه حرف های زیادی برای گفتن دارد و نمی‌توان آن را انكار نمود، به جهانیان معرفی كند و حقانیت خود را به آنها بقبولاند.
از دلایل اصلی این گرایشات به سمت و سوی بانکداری اسلامی می توان به موارد ذیل اشاره کرد: 
   یكی از دلایل جذابیت زیاد بانكداری اسلامی این است كه مناطقی كه دارای سریعترین رشد در بانکداری اسلامی بوده اند ، جزء كشورهای توسعه یافته و ثروتمند جهان محسوب می شوند. كشوری همچون مالزی را در نظر بگیرید كه دولت متعهد شده است تا سال 2010 ، 20 درصد سیستم مالی را به سمت اصول اسلامی سوق دهد، هدفی كه قبلاً بسیار آسان و دردسترس بنظر می رسید.
رشد مالی مالزی در عرصه های جهانی انعكاس گسترده ای یافته است و یكصدو پنجاه موسسه در سراسر دنیا در حال حاضر به عرضه خدمات و محصولات بانكداری اسلامی می پردازند و بیش از 200 میلیارد دلار در اختیار دارند.
بر اساس جدیدترین ارزیابی بعمل آمده در رابطه با گستردگی این بازار، علاوه بر آسیای شرقی ، خاورمیانه و لندن نیز بعنوان مراكز مهم در حال توسعه این بانكداری شناخته شده اند. 
  
  منطبق بر اصول اخلاقی همچون مذهب 
  این برداشت كه بانكداری اسلامی فقط مختص مسلمانان است،‌ایده نادرستی است. 90 درصد مشتریان خدمات بانكداری اسلامی در بانك HSBC را شركتهای غیر مسلمان تشكیل می دهند. بانكداری اسلامی را شاید به تعبیری بهتر بتوان ، مجموعه ای از اصول اخلاقی دانست تا یك چارچوبی از قوانین مذهبی و به طور قطع اصول اخلاقی كه زیربنای بانكداری اسلامی را تشكیل می دهند. از فرامین الهی و قرآن منبعث شده اند. اما حتی برای غیر مسلمانان نیز ارائه كننده مجموعه ای از ارزشها است كه در بانكداری تجاری و جهان تجارت از اهمیت زیادی برخوردار است.
به عنوان مثال یكی از اصول مهم “gharar”است كه اغلب به عنوان یك مانع و سدی در برابر فریب و حیله تعبیر می شود اما در اصل متضمن مفاهیم گسترده تری همچون پاسخگویی و شفافیت در معاملات می باشد ، اما در غرب چنان ارزشهای اخلاقی در نظام بانكداری رایج دیده نمی شود و بتدریج برای مردم مشكلاتی را ایجاد كرده است. بانكداری اسلامی  شامل اصول اخلاقی است كه در برخی از صندوق های سرمایه گذاری غربی دیده شده است و طبق این اصول سرمایه گذاری در شركت هایی كه درآمد آنان از محل تنباكو و قمار تأمین می شود، ممنوع اعلام شده است. 
   شناخت چالش ها، تشخیص فرصت ها
گرچه بانكداری اسلامی از جاذبه زیادی برخوردار است اما این به معنای كم اهمیت جلوه دادن ممنوعیت اخذ بهره یا ربا نیست. در  بانكداری  اسلامی بهره یا  ربا  مطالبه نمی شود زیرا در ربا  كسب پول از محل پول صورت می گیرد نه از طریق پرداختن به كسب و كار و به همین دلیل از آن تحت عنوان استثمار نیز تعبیه می شود. بنابه دلایل مشابه ، بانكداری اسلامی همچنین از كار با شركتها و موسساتی كه میزان بدهی بسیار بالایی دارند، ممانعت می ورزد.
محصولات بانكداری اسلامی متفاوت تر از بانکداری متعارف است . بنابراین وام دهی نیز مستلزم ابزارهای جدید است، طوریكه بانکهای اسلامی در سود حاصل از سرمایه گذاری شرکت های دریافت کننده وام سهیم می شوندودر نتیجه سپرده گذاران،  هم می توانند ضرر كنند و هم سود.
در محصولات سرمایه گذاری نیز تفاوت زیادی دیده می شود از جمله اجتناب از سرمایه گذاری های نامطمئن و ریسك دار.
سیستم بانكداری اسلامی هنوز راه زیادی برای پیشرفت و تكامل دارد و این امر بانكها را با مشكلات متعددی از بازارهای كفایت سرمایه  تا  پروژه های  تأمین مالی  مواجه  می سازند.  مطابقت با اصول شریعت و استاندارهای بانكداری بین المللی یكی از موانع جدی پیش روی صنعت بانكداری اسلامی است و یكی از عرصه های پرخطری است كه پرخطر نیز باقی خواهد ماند.
اطلاعات و تخصص كافی در رابطه با بانكداری اسلامی بسیار ارزشمند است.
شركای تجاری که هم دارای تجربه عملی در محیط بانكداری اسلامی هستند و هم از فرصت های درآمدزایی آن اطلاع دارند، بسیار ارزشمند هستند . سیستم های بانكداری اسلامی یا غیر اسلامی باید خدمات بانكداری نوین از عملیات پایاپای چكها تا مدیریت دارایی ریسك را بر اساس مشتری محوری عرضه كنند. سیستم های بانكداری نوین فرصت عرضه بهترین خدمات و عملكردها را فراهم می آورد و هنگام ورود به  بازارهای جدید ، به استاندارد كردن  شیوه ها می پردازد. 
  علاوه بر موارد فوق، سیستم های بانكداری اسلامی، انعطاف پذیر نیز باید باشند. خدمات و محصولات مختلفی كه در سیستم بانكداری اسلامی در حال توسعه یافتن و شكل گیری هستند بدین معناست كه این صنعت باید از نوآوری ها و توسعه راهكارهای تجاری حمایت كند. انعطاف پذیری در زیرساخت های تكنولوژیكی سیستم بانكداری از ضروریات است . 
  
  یکی دیگر از دلایل گرایش روز افزون به محصولات مالی اسلامی و رونق یافتن بانكداری اسلامی،  افزایش چشمگیر قیمت نفت طی چند سال اخیر و سرازیر شدن دلارهای نفتی به منطقه خلیج فارس و خاورمیانه بوده است. تا چند سال قبل هرگاه قیمت نفت كمی افزایش می‌یافت سرمایه گذاران و شیوخ عرب اقدام به سپرده گذاری در بانك های غربی می‌نمودند، حال آنكه گرایش آنها به سرمایه گذاری در بانك‌های كشورهای اسلامی، بویژه بانك‌های اسلامی، بیشتر و بیشتر شده است به نحوی كه طی سه سال گذشته كه جهان شاهد افزایش قابل ملاحظه قیمت های نفتی بوده است، بیش از 60 درصد دلارهای مازاد نفتی در بانك های اسلامی منطقه خلیج  فارس سرمایه گذاری شده است. دلیل  این مساله نیز كاملاً روشن است. سرمایه گذاری در بانك های اسلامی  ، هم مطمئن و پر سود است و هم با عقاید مذهبی و اعتقادی سرمایه گذاران مسلمان سازگارمی‌باشد.
در ابعاد كلان اقتصادی نیز بانك ها و موسسات مالی اسلامی، عملكرد موفقی را طی سالیان اخیر از خود ارائه داده اند. آنها دیگر به طور كامل به فاینانس خصوصی و شركتی وابسته نیستند و شانس خود را در تامین مالی پروژه های عظیم و زیربنایی كشورهای حوزه خلیج‌فارس و خاورمیانه می‌آزمایند كه در اكثر موارد نیز در این حوزه كامیاب بوده‌اند.  علاوه بر این ، سرمایه گذاران بین المللی كه تمایل زیادی به متنوع سازی سرمایه‌گذاری‌های خود از نظر جغرافیایی و كیفی دارند، در اغلب موارد منطقه خلیج فارس و بانك‌های اسلامی آن  را به عنوان یكی از گزینه‌های اصلی سرمایه گذاری خود بر می‌گزینند و برای نیل به اهداف و مقاصد خود به رعایت اصول و قوانین شریعت اسلام نیز تن در می‌دهند. آرول كانداسامی رئیس بخش بانكداری اسلامی در شركت سرمایه گذاری بركلی می‌گوید: «امروز، شما بعنوان یك سرمایه گذار جهانی، حتماً باید سرمایه ای در این منطقه ‌‌‌‍‍‍‍[خلیج فارس و خاورمیانه] داشته باشید.
اگر چه برخی از سرمایه گذاران بین المللی، از بیم اینكه بازارهای ثانویه مناسبی برای محصولات مالی اسلامی به ویژه صکوک وجود ندارد ، ترجیح  می‌دهند تا  از ورود به این حیطه‌ها خودداری كنند، اما باید دانست كه به سختی می‌توان در برابر وسوسه های شیرین و پرسود  برآمده از پروژه های انتشار صکوک مقاومت نمود.   بر اساس جدیدترین آمار منتشر شده میزان گردش و مبادلات صکوک در جهان، در هر روز بیش از 10 میلیون دلار است.
یکی از پارامترهای نهایی که باید به ذکر آن پرداخت ، قابلیت اعتماد و اطمینان است . اگر بانکداری اسلامی بعنوان بخشی که از مجموعه خاصی  از اصول اخلاقی  پیروی می کند، شناخته شده است و در این رابطه از بهترین طرز فکر و شیوه برخوردار است ،پس در هر نقطه از جهان که معرفی و عرضه شود، مورد اعتماد نیز قرار می گیرد.
بانکداری اسلامی یک بخش جذاب و پرکشش ، اما نوپا، سودآور و پرمنفعت ولی پیچیده است، بنابراین مهارت و تخصص در حوزه بانکداری و مالی از یک سو و تسلط بر مسایل شرعی و دینی از سوی دیگر از ضروریات است .
بانکداری اسلامی که زمانی تنها حس کنجکاوی غربی ها را تحریک می کرد، اکنون به پدیده ای در حال رشد تبدیل شده و سهم بزرگی از بازار اقتصاد کشورهای حوزه خلیج فارس را در اختیار گرفته است.
همکاری “مؤسسه اوراق بهادار و سرمایه گذاری بریتانیا” با “مؤسسه امور مالی لبنان” به منظور ایجاد مهارتهای تخصصی در زمینه بانکداری از جمله نمونه های فعالیت بانکهای اسلامی در غرب محسوب می شود.
براساس آمار اعتبار خدمات مالی بریتانیا حسابهایی که خواستار تسهیلات بانکی مبنی بر قوانین شرع اسلام هستند از ۲۰۰ میلیارد دلار به ۵۰۰ میلیارد دلار افزایش یافته و هر سال نیز ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش می یابد. از آنجا که قوانین شرع ، رباخواری را ممنوع کرده است ، بیشتر مسلمانان انگلستان در زمینه خرید خانه با مشکل مواجه هستند.
” بانک اسلامی بریتانیا” که سپتامبر ۲۰۰۴ آغاز به کار کرد، فراتر از شعب  خود در لندن  ، بیرمنگام و لستر، خدمات پستی و تلفنی به مسلمانان ارائه می دهد و همچنین اخیرا شعبی را در سراسر این کشور تأسیس کرده است. بانک دویچه، بزرگترین بانک آلمان نیز در راستای افزایش مشتریان و جمعیت مسلمانان خدمات خود را بر اساس قوانین اسلامی و قانون شرع ارائه می کند.
بسیاری  از بانکهای مشهور غربی نیز شعبه هایی را در کشورهای اسلامی تأسیس و خدمات خود را با موازین شریعت اسلامی همسان می کنند تا علاوه بر ارائه خدمات، مشتریان بیشتری به دست آورند. در میان این نمونه ها می توان به فعالیت بانک HSBC به عنوان یکی ازبزرگترین گروه های بانکداری در جهان و سومین بانک بزرگ جهان در مالزی اشاره کرد. بانک Lloyds TBS نیز بانک بزرگ بریتانیایی است که طی اقدامی منحصر به فرد حساب بانکی تازه ای را برای تاجران مسلمان افتتاح کرد تا امکان دسترسی آنها به سایر بانکها نیز گسترده تر شود.
درحال حاضراقتصاداسلامی دربخش صنعت اقتصاد جهانی، به سرعت رشد می کند.
پائیز سال گذشته بانک هانگ سنگ، دومین بانک بزرگ هنگ کنگ که بخشی از بانکداری بزرگ HSBC محسوب  می شود بخش سرمایه گذاری های اسلامی خود را فعال کرد. هنگ کنگ آخرین منطقه ای است که اخیراً وارد فهرست بلند مؤسسات بین المللی شده که به اقتصاد اسلامی توجه دارند، پیش از آن سیتیگروپ، HSBC، دویچه بانک فعالیتهای بانکداری اسلامی خود را توسعه داده اند.
در آسیا اقتصاد اسلامی به سرعت  در  حال  رشد است و مالزی تلاش می کند به عنوان یک قطب منطقه ای در این عرصه شناخته شود. اندونزی، تایلند و سنگاپور نیز از دیگر کشورهایی هستند که بخش اقتصاد اسلامی خود را توسعه داده اند. سال گذشته تونس و مراکش نیز نخستین بانکهای اسلامی خود را تأسیس کردند. وامها و اوراق بهادار اسلامی در ایالات متحده و بریتانیا نیز روند رو به رشدی را طی می کنند.
بانکداری اسلامی به جای سود که در قوانین شرع حرام است سود یا ضرر خود را با مشتریان سهیم  می شود. بر اساس این نظام، بانک با مشتریان خود ارتباط نزدیکی داشته و پروژه های مشترکی را با هدف فروش به شخص ثالث ایجاد می کنند.
میزان  دارایی های بانکهای کشورهای اسلامی طی سالهای ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۳ به طور متوسط ۷/۱۳ درصد افزایش داشته است، اما این میزان طی چند سال گذشته تقریباً دو برابر شده است. سود در نظام بانکداری اسلامی ۵۰ درصد در سال ۲۰۰۳ افزایش یافته و بازگشت ارزش خالص آن نیز بیش از ۱۵ درصد افزایش داشته است.
گسترش و رونق بانکداری اسلامی در میان کشورهای اسلامی از یک سو و تقاضای کشورهای غربی مبنی بر تطابق قوانین بانکداری خود با قوانین اسلام نیز از سوی دیگر رشد چشمگیر این نوع نظام سودده اسلامی را رقم زده است. صنعت بانکداری اسلامی که تقریباً سه دهه پیش آغاز به فعالیت کرده، رشد قابل توجهی داشته و توجه بسیاری از سرمایه گذاران و بانکداران سراسر دنیا را به خود جلب کرده است.انگیزه سود آوری و نیروهای موجود در بازار، بانکداری اسلامی را نیز همانند سایرفعالیتهای تجاری تقویت می کند و به پیش می راند، بانکداری اسلامی درآمد زا و سودآور است اما در عین حال ازچالشهای متعددی نیز برخوردار است . بانکهایی که تمایل به فعالیت در چنین محیطی هستند ، نیازمند شناخت و اطلاع کامل از این بخش و داشتن تجربه مسلم در این حیطه می باشند .
منبع: سایت بانك ملی ایران

امروز می خواهیم مقاله ای برگرفته شده از سایت بانك ملی ایران درباره بانكداری اسلامی و اثر آن در تورم را مطالعه نماییم. تورم درکشورهای مختلف تابعی ازعوامل گوناگون است،امادریک تقسیم بندی کلی می توان علل تورم را به دو دسته تقسیم کرد : اولین نوع تورم، تورم ناشی ازهزینه های تولیدی (Cost Push) است. بدین معنی که با افزایش قیمت نهاده های تولیدی قیمت تمام شده کالاها و خدمات افزایش یافته و تولیدکنندگان به منظور بقا در صنعت، قیمت فروش کالاها و خدمات را افزایش داده و از این رو قیمت ها افزایش می یابد. نوع دیگر تورم، تورم ناشی از فشار تقاضا (Demand Pull) است. بدین معنی که به دلیل عدم تناسب عرضه و تقاضای کالاها و خدمات در اقتصاد وجود مازاد تقاضای مصرف کنندگان نسبت به عرضه تولیدکنندگان، قیمت های تعادلی کالاها و خدمات افزایش می یابد. البته تورم یک اقتصاد را به طور مطلق نمی توان به یکی از این دو نسبت داد و منکر نقش دیگری شد. لیکن تاثیر غالب یکی از این دو عوامل در افزایش تورم کاملاً پذیرفتی است. در ایران تصور می شود که تورم از نوع دوم بوده و بیشتر ناشی از فزونی تقاضای کل نسبت به عرضه کل کالاها و خدمات است. برای کنترل این گونه تورم ها بهتر است تقاضای کل کاهش پیدا کند و یکی از اصلی ترین ابزارهای کنترل تقاضای کل، سیاست های انقباضی پولی است. نکته حائز اهمیت در رابطه با مساله «بانکداری بدون ربا» و «تورم» می تواند به مساله «عقود مشارکتی» بازگردد. یکی از مزایای مهم عقود مشارکت نسبت به سیستم بهره و عقود با بازدهی ثابت این است که در عقود مشارکت دارایی  بانک ها و  سپرده گذاران تبدیل به سرمایه های حقیقی شده و در مالکیت آنها باقی می ماند و همراه با افزایش سطح عمومی قیمت ها ارزش آن دارایی ها نیز افزایش پیدا می کند. بنابراین بانک و سپرده گذاران از تورم  متضرر نمی شوند، در عین حال که نرخ بهره و نرخ سود از قبل تعیین شده ای وجود ندارد تا از طریق هزینه های تولید بر سطح عمومی قیمت ها اثر گذارد. این مزیت عقود مشارکتی خصوصاً در کشورهای در حال توسعه که معمولاً از یک اقتصاد توام با تورم برخوردارند بسیار حائز اهمیت است.

نظام بانكدارى متداول در كشورهاى جهان امروز، نظام متكى بر ربا و اخذ بهره هاى كلان از مشتریان است . به عبارتى رساتر، بانكدارى جهان امروز، بر ربا و بهره استوار است ودر كشورهاى سرمایه دارى و غیر سرمایه دارى بانكدارى یكى از منابع سرشار حكومتها و بخش خصوصى ، به شمار مى رود. بدیهى است این نظام كه در حقیقت شكل تكامل یافته و پرسودتر نزول خوارى و مرایحه است ، با احكام عالیه اسلام در تضاد كامل است و به همین سبب فكر ایجاد نظام بانكى بر مبناى احكام اسلامى ، از دیرباز بین مسلمانان جهان ، بویژه مردم كشورهاى اسلامى مطرح بود، در این راستا تلاشهایى هم صورت گرفته است .
اولین بانكى كه در قالب اسلامى موجودیت یافت ، بانك پس انداز بود كه در اوایل دهه 1960، در مصر تشكیل شد.

 این بانك كه با اتكا به سپرده هاى اشخاص موجودیت یافته بود، به منزله انبارى كه كالا را مى پذیرد و براى مصرف در اختیار مناطق مختلف مى گذارد عمل مى كرد. بدین معنى كه با پذیرش سپرده هاى اشخاص ، منابع حاصله را به سایر مؤ سسات وام مى داد. در دهه 1970 نیز تعدادى بانك مشابه بانكى كه در مصر تاءسیس شده بود، در كشورهاى كویت ، امارات متحده ، اردن ، سودان و پاكستان تشكیل شد و همزمان ، دو بانك نظیر این بانكها در كشورهاى لوگزامبورگ و سوئیس دایر شد.
در سال 1975 نیز یك بانك بین المللى ، با نام  بانك توسعه اسلامى در جده (عربستان سعودى ) تاسیس شد.
از سال 1980 تلاش براى اسلامى كردن نظام بانكى كشورهاى مسلمان و كوشش براى از بین بردن نظام بانكى متكى به ربا، سرعت گرفت . به عنوان نمونه دولت پاكستان از سال 1978 بهره معاملات را از تمام نظام بانكى كشور حذف كرده و از اول ژوییه 1985، كلیه معاملاتى كه با بانكها صورت مى گیرد، بر پایه مشاركت است و طرفین به رعایت قوانین شرعى در این خصوص ملزم هستند.

منبع: كتاب دین و اقتصاد

در قانون بانك دارى بدون ربا، اهرم ها و ابزارهایى كه براى جذب نقدینگى و دادن تسهیلات و تخصیص منابع پولى استفاده مى شود، دو گونه اند: یكى مرابحه، دیگرى مشاركت. در سیستم مرابحه، بانك، به عنوان قرض پول به متقاضى تسهیلات نمى دهد، بلكه فرض براین است كه آن چه را متقاضى به آن نیاز دارد، به صورت نقد براى او خریدارى مى كند و پس از افزودن سود معین، به صورت اقساط به او مى فروشد; یعنى درصدى از پیش تعیین شده بر قیمت خرید مى افزاید; مثلاً یك كارخانه دار به بانك مراجعه مى كند و مى گوید: من قصد خرید مواد خام را دارم. بانك مواد خام را مطابق با تقاضاى او خریداى مى كند (مثلا صد میلیون تومان) و با افزودن سود مورد نظر براى فروش، به صورت قسطى به او مى فروشد (مثلاً صد و بیست میلیون تومان). ساز و كار دیگر به صورت مشاركت است.

 وظیفه ى مهم بانك در اقتصاد غرب، جذب نقدینگى و اعطاى تسهیلات و تخصیص آن است. از این جهت، بین بانك دارى ربوى و غیر ربوى فرقى نیست. بانك دارى بدون ربا نیز باید این وظیفه را به خوبى انجام دهد كه در این صورت یكى از عوامل توسعه ى اقتصادى، وجود بانك است; چون پول هاى خردِ غیر قابل استفاده را از میان مردم جمع كرده، به كارفرمایان سرمایه دار مى دهد تا با استفاده از آنها فعالیت هاى اقتصادى خود را انجام دهند; بنابراین در اقتصاد امروز اصل وجود بانك ضرورى است. ماهیت بانك دارى ربوى، گرفتن و دادن وام با نرخ بهره است; یعنى بانك در سیستم ربوى با گرفتن پس انداز و سپرده از مردم به آنها بهره مى پردازد و به متقاضیان پول، پول مورد نیازشان را مى دهد و از آن با نرخ بالاترى بهره مى گیرد. از مابه التفاوت نرخ كه به سپرده گذاران مى دهد و از متقاضیان مى گیرد، هزینه ها و امكانات گسترش خود را تأمین مى كند. مردم با اعتماد به بانك هم پولشان را حفظ مى كنند و هم بهره ى آن را مى گیرند و در مقابل، بانك نیز به كسانى اعتماد مى كند كه بتوانند اصل و فرع پول را به بانك برگردانند، در حالى كه ساز و كار یا ماهیت بانك دارى بدون ربا، به كلى با این ساز و كار متفاوت است; و لذا تفاوت آنها صورى نیست، بلكه ماهوى است.

بانك دارى اسلامى، با مشاركت سپرده گذاران، در فعالیت هایى كه توسط بانك، تأمین مالى مى شود شركت مى كند; یعنى سپرده گذاران، در فعالیت هاى اقتصادى شریك مى شوند تا كارفرمایان اقتصادى، با گرفتن تسهیلات از بانك، آن فعالیت هاى اقتصادى را سامان دهند.

در این جاسپرده گذاران بانك، دغدغه ى خاطر دارند كه بانك چگونه این وجوه را مورد بهره بردارى قرار مى دهد. بانك نیز دغدغه ى خاطر دارد كه استفاده كننده از تسهیلات در چه زمینه هایى این پول را به كار مى گیرد كه سود بیش ترى به بانك بدهد.

در بانك دارى بدون ربا، بانك موظف است به عنوان وكیل سپرده گذاران، وجوه آنها را در زمینه هایى سرمایه گذارى كند كه سودآورى
بیش ترى دارد; لكن سود مشخص و از پیش قطعى شده اى براى این وجوه در نظر گرفته نمى شود; بنابراین، بانك دارى اسلامى، بانك دارى مشاركتى است; و بانك دارى ربوى، بانك دارى بدون مشاركت. این مشاركت در صورتى صحیح است كه مشاركت در سود و زیان باشد; یعنى سپرده گذاران هم چنان كه انتظار سود دارند، احتمال زیان را هم بدهند; گرچه وقتى وجوه بسیار متفرق و گسترده ى افراد به بانك رسید و بانك این وجوه را به بنگاه ها، شركت ها و اشخاص حقیقى و حقوقى فراوان داد، ضریب احتمال ریسك كاهش پیدا مى كند، بلكه احتمال زیان، صفر مى شود; زیرا همواره همه ى سرمایه گذارها زیان نمى كنند، و اگر بخشى از آنها ضرر كنند، بخش دیگر با سود خود این ضرر را جبران مى كنند; بنابراین، سپرده گذاران همواره سودكرده و بانك همواره از حق وكالت خود استفاده مى كند و در صدى را به عنوان حق وكالت از سود حاصله اخذ مى كند و لذا زیان نخواهد دید.

منبع: كتاب دین و اقتصاد